افزايش گازهاي گلخانه اي و آلودگي هوا

سقف اكثر گلخانه ها را از شيشه يا نايلون مي سازند علت اين امر آن است كه تابش نور خورشيد از شيشه يا نايلون عبور كرده و آن محوطه را گرم مي كند. اما گرماي ناشي از تابش نمي تواند از شيشه يا نايلون خارج شود. در نتيجه داخل محوطه گرمتر از بيرون مي شود. اين عمل شيشه يا نايلون را خاصيت گلخانه اي مي گويند. بعضي از گازهاي موجود در جو نيز همين حالت را ايجاد مي كند. كره زمين با تابش خوريد گرم مي شود اما گرماي بازتابي زمين به علت وجود گازهايي مانند بخار آب، دي اكسيد كربن، متان، دي اكسيد نيتروژن و غيره از جو زمين خارج نمي شود. بدين ترتيب اثر مثبت پديده گلخانه اي آن است كه از سرد شدن زياد زمين در هنگام شب جلوگيري مي كند و در عين حال مانع گرم شدن بيش از حد زمين در هنگام روز مي شود. به اين پديده اثر «گلخانه اي جو» مي گويند كه در واقع مثل پتو و پوششي براي سياره زمين محسوب مي شود.

  آيا ميزان گازهاي گلخانه اي افزايش يافته است؟

برخي از دانشمندان معتقدند كه با افزايش كارخانه ها و فعاليت هاي صنعتي و استفاده بيش از حد از سوخت هاي فسيلي، افزايش استفاده از وسايل نقليه، از بين رفتن جنگل ها و مراتع ميزان گازهاي گلخانه اي چون دي اكسيدكربن افزايش يافته است كه اين امر مي تواند موجب گرم شدن زمين شود.  

  مهمترين پيامدهاي گرم شدن كره زمين چيست؟

گرم شدن زياد هوا باعث ذوب شدن توده هاي يخ در قطب شمال و جنوب مي شود. سطح آب اقيانوس ها و درياها بالا مي آيد و اين امر باعث به زير آب رفتن سواحل پست و دلتاها و برخي جزاير و ايجاد سيل خواهد شد. طول دوره خشكسالي افزايش مي يابد و در برخي مناطق ميزان محصولات كشاورزي كم مي شود. در بخش ديگري از كره زمين ميزان بارش افزايش يافته و خطر سيل آنها را تهديد خواهد كرد.  

  وارونگي دما

در حالت عادي در لايه هاي اوليه جو، تروپوسفر، با افزايش ارتفاع از سطح زمين، دماي هوا كاهش مي يابد و بنابراين در شرايط عادي، هواي مجاور سطح زمين گرمتر و سبكتر از لايه هاي بالايي است و مي تواند به راحتي به سمت بالا صعود كند و جابه جا شود. اما در بعضي مواقع بخصوص در فصل زمستان وضعيت برعكس مي شود. زيرا در اين شرايط هواي سردتر و سنگين تر در مجاورت زمين به حالت ساكن قرارگرفته است و لايه هواي گرمي در بالاي آن وجود دارد. در چنين شرايطي حركت صعودي و جابه جايي هوا صورت نمي گيرد. وارونگي دما معمولاً در شب هاي آرامي و بدون ابر زمستان اتفاق مي افتد. اين پديده ممكن است در داخل يا خارج از شهرها رخ دهد. اما در شهرهاي بزرگ و صنعتي مشكلات زيادي را به صحرا مي آورد.

  آلودگي هوا و باران اسيدي

باران اسيدي چيست؟ يكي از آثار و نتايج آلودگي هوا باران اسيدي است. در دو دهه اخير بر اثر فعاليت هاي كارخانه ها ميزان دي اكسيد كربن گوگرد و دي اكسيد ازت در هوا افزايش يافته است. اين دو ماده در اتمسفر با اكسيژن و بخار آب واكنش شيميايي ايجاد مي كند و به صورت اسيد سولفوريك و اسيد نيتريك در مي آيد. اين ذرات اسيدي مسافت هاي طولاني را به وسيله باد طي مي كنند و به صورت باران اسيدي بر سطح زمين فرو مي ريزند.  

  پي آمدهاي باران اسيدي چيست؟

باعث از بين رفتن بناها و آثار تاريخي بخصوص در ساختمان هايي كه از سنگ مرمر يا آهك ساخته شده باشند، مي شود.
باران اسيدي ميزان حاصلخيزي خاك را كاهش مي دهد و حتي ممكن است مواد سمي را وارد آن كند. باران اسيدي موجب نابودي درختان و كاهش مقاومت آن ها بخصوص در برابر سرما مي شود. يكي از آثار نامطلوب آلودگي هوا خريب يا نازك شدن لايه ازن است.

راين نمونه يك رود آلوده در جهان

رود راين يكي از طولاني ترين و مهم ترين رودهاي ارپا است. اين رود با 130 كيلومتر طول از سويس سرچشمه مي گيرد و از كشورهاي فرانسه، آلمان و هلند عبور مي كند. 
بسياري از كارخانه ها در اطراف اين رود مستقر شده اند. صنايع فلزي و شيميايي مواد مضري چون كاديوم، سرب و جيوه را وارد رود مي كنند. صنايع كاغذ سازي و مواد شوينده هم فاضلاب هايي به اين رود وارد مي كنند. 

  چه عواملي موجب آلودگي درياها مي شود؟

امروزه درياها به محل دفن ضايعات و زباله هاي ناشي از فعاليت اي انساني مبدل شده است. دو مشكل آلودگي درياها و صيد بي رويه ماهي ا حيات درياها را به خطر انداخته است. به عنوان مثال 45% آلودگي درياي شمال (انگلستان) ناشي از موادي است كه رود راين در مسير خود از كشورهاي اروپايي جمع آوري مي كند و به دريا مي ريزد. امروزه فعاليت هاي مربوط به استخراج نفت از كف درياها نيز آلودگي آنها را تشديد كرده است. 
درياي خزر بزرگترين درياچه جهان است. مساحت آن بيش از 36000 كيلومتر مربع و سطح آب آن 27 متر پايين تر از سطح اقيانوس هاست. درياي خزر از نظر صيد ماهي و به ويژه خاويار اهميت فراوان دارد. در سال هاي اخير اكتشاف و استخراج نفت بر اهميت آن دريا افزوده است. 
خليج فارس يكي از مراكز مهم صيد مرواريد و ماهي است. به دليل وجود جزايري كه از نظر اقتصادي و نظامي و اهميت دارند منطقه اي مهم محسوب مي شود خليج فارس در برابر منابع آلوده كننده بسيار آسيب پذير است. خليج فارس داراي منابع نفت فراوان است. بهره برداري از منابع نفتي و انتقال آن به ساير نقاط جهان موجب آلودگي شديد اين دريا شده است.
تأثيرات ناشي از آلودگي آب خليج فارس
1. نابودي و يا مهاجرت هزاران پرنده از اين ناحيه 
2. تغيير رنگ و كيفيت آب و كاهش آب آشاميدني در قطر و كويت 
3. تشكيل لايه اي از مواد نفتي برروي سطح آب كه مانع از رسيدن نور خورشيد و اكسيژن به ماهي ها و ساير آبزيان شده و موجب مرگ آنها مي شود.